Phnom Penh

Hallo,

Na Ho Chi Minh city is Phnom Penh aan de beurt om vereerd te worden met ons bezoek. Het reisschema leest international bus als vervoermiddel. We worden gedumpt in een of ander schreeuwend drukke straat in HCMC waar een tiental bussen staan geparkeerd langs de weg en waarvan de grote rode uit de jaren zestig voor ons is bedoeld. Gelukkig hebben we veel beenruimte en een flesje water. De rest van de bus is gereserveerd voor locals, zover als we dat kunnen beoordelen. Naast ons zit een gezellig oud stel waarvan de oma rustig is tot dat ze met hulp moet opstaan en het uitschreeuwt van de pijn. We denken dat ze net is geopereerd. Ook moet ze tot ons afgrijzen minstens vier keer naar de plee. Dat is zelfs meer dan Lieke die er ook wat van kan.
De rit is iets van 250 kilometer maar duurt zes uur. Tot en met de grens is het druk op de eenbaansweg, bij de grens duurt het even voor we er door heen zijn en in eenmaal in Cambodja is het weliswaar rustiger maar wacht er een ferry die ons de Mekong moet over loodsen. Op de ferry worden we begeleid door een paar Cambodjaanse jongetjes die aangeven dat ze honger hebben, wat we maar negeren, en iemand die gefrituurde kakkerlak verkoopt. Later blijkt dat dat geen kakkerlak is, want dat zijn vieze beesten, maar een soort waterinsecten, die goed te doen zijn.
Maar wat een verschil met Vietnam. Rijstvelden all over the place, en net zo vlak als Nederland zodat je mijlenver kan kijken tot je blik wordt begrenst door de sporadische suikerpalm die her en der door de velden staat. Niks geen steengroeves meer of kolencentrales of dorpjes en nog eens dorpjes.
Rond drie uur arriveren we op een soort markt in Phnom Penh. Lieke heeft al lief teruggezwaaid naar al die lieve Cambodjanen die staan te zwaaien vanaf de straat, met als gevolg dat er een straat vol tuks-tuks met enthousiaste chauffeur staat te wachten om ons op te pikken als we uitstappen. Gelukkig komt onze guide al snel aan lopen en laadt ons in een klaarstaande auto. Wat een luxe. Net als de andere guides is het verre van een spraakwaterval maar dat vergeven we hem.
De rest van de dag hebben we vrijaf. We lopen een beetje naar het vrijheidsmonument, dat herinnert aan de onafhankelijkheid van Cambodja van het juk van Frankrijk en gaan dan op zoek naar een etensplekje. De wijk waar we zitten zit onder de NGO’s en afgezien van de tuktuks en ondanks hun onafhankjelijkheid lijkt het alsof we in koloniaal Frankrijk zitten, of Engeland, of Nederland. Het is hier een stuk rustiger dan in de grote steden in Vietnam, en we krijgen bijna het idee dat we op vakantie zijn.

De volgende dag hebben we een druk programma. ’s-Ochtends mogen we de schatten van Cambodja aanschouwen, het koninklijk paleis en wat tempels. Waren de bezienswaardigheden in Vietnam veelal Chinees aandoende tempels en koopmanshuisjes, hier staat wat voor onze neus dat aan Thailand doet denken. Niet dat we in China of Thailand geweest zijn maar toch denken we het te weten. Het koninklijk paleis heeft van die gebouwen met stijle felgekleurde puntdakken en 5-koppige slangetjes waar bij ons de dakgoot zit en overal staan olifantjes en stuppa’s, om de as van de doden in te bewaren. Langs een van de gebouwen staat een muur waarop scenes staan afgebeeld uit de hindu-mythologie, iets waar we in Angkor mee om de oren zullen worden geslagen tot het onze neus uitkomt. Ook nieuw zijn de danseresjes. Zoals we weten uit Singapore is de Indische cultuur niet vies van vrouwelijk schoon en dus sieren deze menig bouwwerk op. Gelukkig zijn er ook herkenningspunten. De Budha is nooit ver weg.

’s-Middags Tuol Sleng en Choeung Ek. In de eerste gevangenis werden er 20.000 gemarteld tot ze bekenden dat ze van de KGB waren of de CIA, op het tweede killing field werden ze doodgeslagen (een kogel koste geld) en bij de andere lijken gegooid. Van 1975 tot 1979 heerste de rode khmer in dit land, en onder het mom van communisme werd elk opgeleid mens afgemaakt zodat alleen het volk overbleef dat rijstvelden kon bewerken in gezamenlijke boerderijen.
In het oorlogsmuseum in Vietnam hadden ze foto’s van verkoolde lijken nodig om de boodschap over te brengen, hier zijn het alleen de honderden foto’s van de gevangen die genomen werden als ze aankwamen en als ze weggingen. Ook beesten hebben een administratie. De enige foto’s die de wreedheid weerspiegelden waren degene die de cellen sierden waar de martelingen plaatsvonden en die genomen waren door de Vietnamezen die Phnom Penh in 1979 bevrijdden. Op dat moment waren er 14 in het proces van gemarteld worden en de foto’s laten de lijken zien van vlees en bloed die geketend op een ijzeren bed liggen.
De killing fields zelf spreken nog minder voor zichzelf. Wat gaten in de grond en af en toe een bordje met hoeveel lichamen er in het betreffende gat gevonden zijn. Toch is het verontrustend, nu en dan steekt er een kledingstuk omhoog of een riem, die na al die jaren, onophoudelijk omhoog blijven komen uit de grond. De stuppa met honderden schedels, netjes opgestapeld in een houten constructie maakt het af. Het afmaken van drie miljoen van je eigen mensen is moeilijk te bevatten. Onze gids is nog steeds weinig spraakzaam. Het meest voor zich sprekende verhaal is eigenlijk van de volgende gids in Siem Raep. Na drie minuten vertelt hij al dat zijn moeder en zijn oom de enige overlevenden waren van zijn familie. Later vertelt hij dat, toen zijn moeder werkte op een van de rijstplantages / strafkampen, ze zag dat de levers van de overledenen werden verwijderd en gekookt. Deze werden gevoerd aan de gevangen, die het met smaak opaten, verhongerd als ze waren, om vervolgens met de vraag geconfronteerd te worden wat ze nou precies gegeten hadden. Natuurlijk wisten ze dat niet, maar de bewakers vertelden ze het graag, om daarna in lachen uit te barsten.
Kortom, zware kost voor een vakantie. We vragen ons af waarom we dit eigenlijk bezoeken, maar het niet bezoeken is niet in ons op gekomen. Het duurt even voor het eten weer smaakt en we weer rustig slapen.

Tot de volgende keer!